Περί της δημοκρατικότητας της εκπαίδευσης

Ενώ η καραμέλα της "εκπαίδευσης για όλους" γνωρίζει όλο και μεγαλύτερη απήχηση, το παρακάτω άρθρο του Δημήτρη Καστριώτη στο Βήμα εκθέτει την πραγματικότητα και λέει πολλές αλήθειες.

Το διαρκές πλέον έλλειμμα πρωτοετών σε πλήθος ΤΕΙ, το γεγονός ότι λιγότεροι από τους μισούς σπουδαστές τους τελικώς αποφοιτούν, αλλά και η άνοδος των βάσεων στις «καλές» σχολές των ΑΕΙ έρχονται να επιβεβαιώσουν το λάθος στο οποίο για λόγους πολιτικής έχουμε από χρόνια παρασυρθεί.

Το «δημοκρατικό δικαίωμα» στην τριτοβάθμια εκπαίδευση εκλήφθηκε στη χώρα μας ως αρχή που συνηγορούσε στη μέγιστη δυνατή αύξηση φοιτητών και ΑΕΙ-ΤΕΙ, με ιδανική επιδίωξη την εισαγωγή καθενός σε όποια σχολή επιθυμεί, χωρίς καμία περιοριστική δοκιμασία. Το ότι ελάχιστοι τολμούσαν να αντιλέξουν και να υποδείξουν ότι το δικαίωμα καθενός να μπει στην Ιατρική θα έμοιαζε, αν υπήρχε, με το «δικαίωμα» οιουδήποτε να γίνει δρομέας εκατό μέτρων κατέστησε τον στόχο της «επιτυχίας» όλων αναντίρρητο στο επίπεδο του πολιτικού λόγου.

Με ισχυρή στήριξη από την αναλόγως «δημοκρατική» προσδοκία όσων έπαιρναν διδακτορικό (ως και στη Γερμανία έφτασε να δίνεται επί χρήμασι...) να αυξάνονται διαρκώς οι θέσεις καθηγητών στην ανώτατη εκπαίδευση και από την αξίωση των «τοπικών κοινωνιών» να στηριχθούν οι οικονομίες τους με βροχή νέων τμημάτων, οδηγηθήκαμε στο σημερινό σύστημα, όπου όλο και περισσότερα ΤΕΙ μένουν στα αζήτητα καθώς ουδένα εγγράμματο ελκύουν, ενώ οι αριστούχοι συνωθούνται- όπως πάντα- στις περιζήτητες σχολές.

Βλέποντας από τη μία πλευρά τον εκπεσμό των ΤΕΙ και από την άλλη τις ενδείξεις διάλυσης καλών ΑΕΙ εξαιτίας της ετέρας «δημοκρατικής» αξίωσης που τα θέλει πολιτικά φυτώρια (ή άσυλα) και όχι χώρους μάθησης και έρευνας, είναι καιρός να ομολογήσουμε πως το δημοκρατικό δικαίωμα στην εκπαίδευση έχει εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο απ΄ ό,τι του προσδώσαμε. Στόχος του δεν είναι να σπουδάζουν άκοπα όσοι απεχθάνονται την υποβολή τους σε πνευματική προσπάθεια (αυτοί μπορούν να στραφούν σε πιο προσοδοφόρες δραστηριότητες), αλλά να παρέχεται από το κράτος η δυνατότητα να σπουδάσουν όσοι θέλουν και μπορούν ανεξάρτητα από την οικονομική τους αδυναμία.

Με αυτό το πνεύμα, δημοκρατική εκπαίδευση είναι εκείνη που παρέχει στο φτωχό ταλαντούχο και εργατικό παιδί ίση δυνατότητα να μπει στην Ιατρική με το ομοίως ταλαντούχο και εργατικό παιδί του πλουσίου- και που, περαιτέρω, παρέχει σε αυτό το παιδί σχολές που θα το αναδείξουν σε εξίσου καλό επιστήμονα με εκείνο που η οικογένειά του έχει τα μέσα να το στείλει στη Βοστώνη.

Καθώς, μαζί με την παθογένεια των ΤΕΙ και των εν καταλήψει πανεπιστημίων, γινόμαστε πλέον μάρτυρες και μειωμένης απόδοσης των δημοσίων σχολείων, είναι καιρός να στραφούμε σε αυτό το νόημα του δημοκρατικού δικαιώματος. Στην ποιότητα και στην ισότητα ευκαιριών, αντί για την άκριτη διόγκωση. Σε αντίθετη περίπτωση, με κάθε νέο «δημοκρατικό» πανεπιστήμιο (άντε, ήδη, και στου Αγρινίου τις χαρές) θα κάνουμε ένα ακόμη βήμα περιορισμού της εκπαίδευσης υψηλού επιπέδου σε προνομία των εχόντων.